Czym są biogazownie rolnicze?

Biogazownia rolnicza to instalacja produkująca biogaz, który obok m.in. słońca, wody czy wiatru jest jednym z odnawialnych źródeł energii (OZE). Produkcja biogazu umożliwia zagospodarowanie w ekologiczny i bezpieczny sposób bioodpadów (tzw. biomasy) oraz przetworzenie ich na energię elektryczną i ciepło.

Ponad 50-60% biogazu stanowi biometan – gaz o parametrach i właściwościach identycznych jak gaz ziemny, który można wykorzystywać do różnych celów gospodarczych, nie tylko do produkcji energii elektrycznej i cieplnej. To cenny surowiec energetyczny i przemysłowy, pochodzący ze źródeł lokalnych i mogący zastąpić istotną część wolumenu tego gazu sprowadzanego do Polski ze źródeł zagranicznych, w tym z Rosji.

Czy biometan może pomóc zastąpić rosyjski gaz?

Tak. Unia Europejska w ciągu najbliższych pięciu lat może zmniejszyć zapotrzebowanie na rosyjski gaz aż o 80 proc. już do 2027 r. Warunek? Zwiększenie wykorzystania OZE, w tym biometanu. Dlatego Komisja Europejska zapowiedziała w ramach planu REPowerEU m.in. podwojenie rocznej produkcji biometanu do 2030 r., w szczególności z odpadów i pozostałości rolniczych.

Biogazownie mają stosunkowo szybki proces budowy instalacji (5-6 miesięcy). W sytuacji, kiedy Polska musi znacznie przyśpieszyć transformację energetyczną (zobowiązania unijne i zastąpienie rosyjskich surowców), mamy możliwość szybkiego przyrostu nowych mocy.

Biogazownie powinny zostać uznane za jeden z kluczowych elementów przyszłego miksu energetycznego również dlatego, że są stabilnym i sterowalnym źródłem energii. Mogą więc stabilizować funkcjonowanie systemu elektroenergetycznego w sytuacji, gdy przyłącza się coraz więcej instalacji źródeł odnawialnych zależnych od warunków pogodowych (takich jak elektrownie fotowoltaiczne czy wiatrowe).

Co jeszcze można zyskać na rozwoju biogazowni?

Oprócz oczywistych korzyści w postaci produkcji biogazu i biometanu, biogazownie rolnicze pozwalają produktywnie wykorzystać odpady z hodowli roślin i zwierząt, które w innym wypadku musiałyby zostać zutylizowane (biogazownia o mocy ca 1 MW może przetworzyć rocznie 30-40 tys. ton odpadów biodegradowalnych). Z kolei poferment, czyli pozostałości po produkcji biogazu, mogą zostać użyte jako naturalny nawóz rolniczy (jedna biogazownia może wytworzyć ilość pofermentu wystarczającą dla pokrycia zapotrzebowania na nawozy azotowe dla areału upraw o powierzchni nawet 1000 ha). W ten sposób zamyka się cykl obiegu materii w gospodarstwie.

Zwiększenie liczby biogazowni wykorzystujących produkty uboczne rolnictwa, płynne i stałe odchody zwierzęce oraz pozostałości przemysłu rolno-spożywczego, przyczyni się do wzrostu dochodów rolników przy jednoczesnym zachowaniu podstawowej funkcji krajowego rolnictwa, jaką jest produkcja żywności.

Dodatkowo każda jedna instalacja biogazowa generuje średnio 3-4 lokalne miejsca pracy związane z codzienną obsługą i konserwacją instalacji.

Czy Polska ma potencjał do rozwoju biogazowni?

Polska jest krajem o dużych zasobach terenów rolniczych. W Europie pod tym względem wyprzedzają nas tylko Francja i Hiszpania. Możliwości rozwoju biogazowni rolniczych są więc ogromne – krajowy potencjał produkcji biometanu szacuje się na od 4 do ponad 7 m3 rocznie, co może stanowić nawet kilkanaście procent całego zapotrzebowania na gaz w Polsce. Ocenia się, że do 2030 r. w Polsce może powstać nawet 3 tys. biogazowni.

Ile mamy w Polsce biogazowni?

Niestety potencjał ten jest niedoceniany i niewykorzystywany. Polski rynek biogazowy jest jednym z mniejszych w Europie – w Polsce mamy zaledwie 320 instalacji biogazowych, w tym ok. 130 biogazowni rolniczych. Wskaźnik nieco ponad 8 instalacji tego typu w przeliczeniu na 1 milion mieszkańców stawia nas daleko w tyle od sąsiedniej Republiki Czeskiej, gdzie liczba ta przekracza 60, nie mówiąc już o Niemczech, gdzie jest to ponad 120 (przy porównywalnym, a nawet nieco niższym areale upraw rolnych).

Czego potrzeba, by w Polsce powstało więcej biogazowni?

Proces uzyskiwania pozwoleń i zgód administracyjnych dla inwestycji biogazowych – stabilnych i przyjaznych środowisku źródeł produkujących energię – trwa w większości przypadków nawet kilka lat, znacznie dłużej niż sam proces budowy instalacji. Aby Polska mogła w pełni rozwinąć swój biogazowy potencjał, potrzeba przede wszystkim ułatwień administracyjnych oraz stabilnego systemu wsparcia. Dzięki naturalnym uwarunkowaniom, dużym obszarom rolniczym i dużemu bogactwu surowców, Polska może stać się potentatem w technologiach biogazu i biometanu. Powinniśmy wykorzystać tę szansę. Dlatego dynamiczny rozwój biogazowni rolniczych powinien być jednym z najważniejszych priorytetów polskiej polityki energetycznej polskiego rządu.