Stanowisko PIGEOR do projektu rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie ceny referencyjnej biometanu
W imieniu członków Polskiej Izby Gospodarczej Energetyki Odnawialnej i Rozproszonej, w ramach konsultacji publicznych projektu rozporządzenia w sprawie ceny referencyjnej biometanu, wyrażamy zastrzeżenia do niskiej wysokości proponowanej ceny biometanu, której właściwa wysokość jest podstawową determinantą rozwoju branży biometanowej w Polsce.
Członkowie PIGEOR zdecydowanie popierają kierunek rozwoju branży biometanowej deklarowany w uzasadnieniu do projektu Rozporządzenia. Zgadamy się ze stwierdzeniem z uzasadnienia, że warunkiem takiego rozwoju jest stabilne otoczenie polityczne i prawne oraz wdrożenie skutecznych zachęt dla inwestorów. Taką stabilność gwarantuje już wprowadzony w ustawie o OZE system taryf gwarantowanych feed in premium, natomiast wysokość ceny referencyjnej powinna być skuteczną zachętą dla inwestorów do rozwoju projektów biomentanowych z punktu widzenia ich rentowności.
W opinii PIGEOR, proponowana cena 425 zł/MWh biometanu nie będzie stanowiła wystarczającej zachęty dla inwestorów. Należy bowiem wziąć pod uwagę, że perspektywa uzyskiwania racjonalnych dochodów z działalności w sektorze biogazowym i biometanowym jest cały czas co najmniej niepewna, nierentowna i napotyka dodatkowo szereg istotnych barier prawnych i administracyjnych. Z tych powodów, potencjalni inwestorzy bardzo ostrożnie podejmują decyzję o przystąpieniu do realizacji tego typu projektów.
Nie ma obecnie polskich doświadczeń w obszarze biometanu, ale można posłużyć się danymi z branży biogazowej oraz modelowaniem na podstawie informacji od dostawców i doświadczeń z innych krajów. Z wyliczeń wynika, że cena przy której inwestorzy będą chętnie się angażowali w sektor biometanu wynosi min. 585 zł/MWh.
Analizę cen sporządziliśmy na podstawie danych członków Izby, którzy mają znaczące doświadczenie w zakresie budowy i eksploatacji instalacji biogazowych oraz przygotowania projektów biomentanowych.
Na cenę składają się koszty inwestycyjne, koszty substratów i koszty operacyjne, jak również amortyzacja i koszty kapitału. Należy także dodać, że z przygotowaniem inwestycji i jej eksploatacją wiąże się szereg ryzyk, angażujących duże nakłady inwestycyjne, które inwestor musi ponieść.
Koszty inwestycyjne obejmują budowę przede wszystkim instalacji biogazowej, instalacji doczyszczania biogazu do biometanu, systemu ogrzewania zbiorników fermentacyjnych lub alternatywnie agregatu kogeneracyjnego (w zależności od warunków lokalizacji), infrastruktury drogowej, doprowadzenia mediów, zamkniętych magazynów na substraty i zamkniętych zbiorników do przechowywania masy pofermentacyjnej, zakupu i zagospodarowania działki. W szczególności kosztowna jest instalacja do doczyszczania biogazu do biometanu, ze względu na bardzo rygorystyczne warunki dotyczące jakości biometanu zatłaczanego do sieci (najsurowsze wśród krajów UE). Po stronie inwestora leży także poniesienie całkowitego bardzo wysokiego kosztu przyłączenia instalacji do sieci gazowej i spełnienia warunków operatora sieci, włączenie ze sprężeniem biometanu do wymaganej wartości, zmiennej w zależności od typu sieci. Trudno przewidzieć, jaka będzie wymagana długość przyłączenia i z tym związane jest jedno z ryzyk podejmowanych przez inwestora. Ponadto, w ostatnich latach zwiększają się wymagania środowiskowe dla instalacji biogazowych (np. magazyny substratów), co dodatkowo zwiększa koszt inwestycyjny.
Bardzo wysokie ryzyko wiąże się również z kosztami substratów czyli biomasy organicznej, a przede wszystkim odpadów biodegradowalnych pochodzących z rolnictwa i przemysłu rolno-spożywczego, a także wzrost kosztu ich transportu i logistyki. W ciągu ostatnich dwóch lat, koszt ten wzrósł nawet o 50%, w zależności od lokalizacji i rodzaju substratu. Nie można także oczekiwać ich obniżki wraz ze wzrostem liczby instalacji biogazowych i biometanowych oraz nasilającą się konkurencją o najlepsze rodzaje substratów. Można znaleźć wyjątkowe sytuacje i lokalizacje, gdzie możliwe jest uzyskanie niższej niż zakładana wysokości kosztów substratów, tym niemniej przy założeniu znacznego zwiększenia tempa rozwoju, konieczne jest uwzględnienie uzyskania rentowności w lokalizacji o przeciętnej charakterystyce.
Podobnie sytuacja wygląda z kosztami mediów, a przede wszystkim energii, szacujemy że od 2021 roku koszt energii elektrycznej wzrósł o 100%. Nie można oczekiwać, że trend wzrostu cen się odwróci.
Kolejnym elementem, który należy wziąć pod uwagę są koszty operacyjne, które są znacznie wyższe w przypadku biometanowni w porównaniu z biogazownią. Wynika to z faktu, że dochodzi koszt eksploatacji instalacji doczyszczającej biogaz do biometanu i towarzyszącej infrastruktury, który wobec technologii dotychczas nie funkcjonujących w Polsce, też stanowi ryzyko, które inwestor musi wziąć pod uwagę.
Ostatnim rodzajem kosztu, na których chcielibyśmy zwrócić uwagę jest koszt kapitału. W tym kontekście, wysokość ceny referencyjnej ma wielkie znaczenie, ponieważ nie jest tylko zachętą dla inwestora, ale także zabezpieczeniem dla banku przy udzielaniu kredytu. Jeśli jest zbyt niska nie gwarantuje zwrotu kapitału wymaganego przez bank. A trzeba sobie zdawać sprawę, że banki udzielające kredytu na kapitałochłonną inwestycję o długim okresie zwrotu mają wysokie wymagania dotyczące wysokości odsetek i dodatkowego zabezpieczenia. Z naszego doświadczenia wynika, że nawet w krótkim okresie dostatecznych cen referencyjnych dla biogazowni przed przyśpieszeniem inflacji (lata 2019-2021), instytucje finansowe traktowały angażowanie się w biogazownie jako inwestycje o wysokim ryzyku i niechętnie udzielały kredytów.
Poniżej przedstawiamy wysokość kosztów dla biometanowni rolniczej o mocy 1MWel (ok. 21 GWh/rok), dla której proponowana przez nas cena wynosi 585 PLN/MWh biometanu. Model wykonany został dla średniego poziomu wykorzystania mocy 85-90%:
nakłady inwestycyjne dla biogazowni z modułem doczyszczania – 43 mln PLN;
roczne koszty substratów w zależności od lokalizacji – 3,5 mln PLN do nawet 4,5 mln PLN rocznie;
koszty stałe (obejmujące w szczególności remonty, utrzymanie eksploatacji, obsługę biometanowni, wynagrodzenia z narzutami oraz pozostałe koszty) – 2,6 mln PLN rocznie;
amortyzacja 2,2 mln PLN rocznie;
koszty kapitału – 10,5% średnio rocznie.
W uzasadnieniu, autorzy zwrócili uwagę, że w krajach w których sektor biometanu rozwija się prężnie od kilku lat, ceny wahają się pomiędzy 55 Eur/MWh, a 110 Eur/MWh. Chcielibyśmy zwrócić uwagę, że w krajach UE z rozwiniętym rynkiem biometanu, jak Niemcy i Francja, wysokość taryf się zmniejsza wraz z rozwojem rynku. W sytuacji początku procesu rozwoju sektora, jak w Polsce, gdy ryzyka są wysokie, a przemysł przygotowujący inwestycję i dostawcy dopiero zaczynają się rozwijać, ceny powinny być wyższe, żeby stanowić zachętę dla inwestorów także w branże wokół biznesu biometanowni. Dopiero na pewnym poziomie rozwoju, gdy już istnieje dobrze funkcjonujący rynek z szeroką ofertą, można rozważać obniżanie cen referencyjnych. Dodajmy, że w tych krajach buduje się przede wszystkim instalacje odpowiadające co najmniej elektrociepłowni o mocy 2MWel i większe, również ze względu na możliwość osiągnięcia efektu skali pozwalającego obniżyć koszty.
Chcielibyśmy dodać, że właściwy poziom cen referencyjnych jest warunkiem koniecznym, choć niewystraczającym do rozpoczęcia rozwoju sektora biometanowego. Oprócz tego konieczne zoptymalizowanie procedur administracyjnych, a także jak najszybsze doprecyzowanie strategii – dziś bardzo enigmatycznej – jaką ma Państwo w odniesieniu do branży biometanowej (i całej branży biogazowej). Celem powinno być co najmniej potrojenie aktualnego potencjału całego sektora biogazowego do końca aktualnej dekady (przyrost rzędu 50 MW rocznie) i co najmniej podobny poziom inwestycji w dekadzie nadchodzącej. Brak zdecydowanych działań rządu mających na celu szersze otwarcie na biogaz i biometan wytwarzany w kraju, przy jednoczesnym braku oporu do pokrywania niezwykle wysokich kosztów importu gazu jest działaniem niezgodnym z interesem Państwa Polskiego.
Ze swej strony deklaruję gotowość PIGEOR do przekazania wszelkich znajdujących się w naszym posiadaniu informacji szczegółowych, jak i dalszych wyjaśnień oraz dalszej współpracy nad wypracowaniem optymalnych rozwiązań mających na celu dynamiczny rozwój sektora biometanu w Polsce